سیستم عصبی تاثیر قابل توجهی بر فرایند تنفس ما دارد. دو بخش اصلی سیستم عصبی، یعنی سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی درون رگی، به طور مستقیم در کنترل تنفس نقش دارند.
سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است و مسئول کنترل تنفس عمدتاً از طریق مرکز تنفسی در بخشی از مغز به نام پنچانه است. این مرکز تنفسی سیگنال‌های عصبی را تولید می‌کند که به عضلات تنفسی، مانند عضله حجابی و عضلات میان‌دهانی، منتقل می‌شوند. این عضلات برای تنفس و جابجایی هوا در و خارج شدن از ریه‌ها فعال می‌شوند.
سیستم عصبی درون رگی یا سیستم عصبی خارج از مغز و نخاع تنها تاثیر به طور غیرمستقیم بر روی تنفس دارد. این بخش از سیستم عصبی مسئول ارسال سیگنال‌های عصبی به عضلات صدازننده تنفسی، مانند دیافراگم و عضلات میان‌دوشکستگی، است. این سیگنال‌ها همچنین می‌توانند فشار خون در عروق ریه‌ای را تنظیم کنند و در تخلیه اکسیژن و انتقال کربن دی‌اکسید نقش داشته باشند.
بنابراین، سیستم عصبی با کنترل عضلات تنفسی و ایجاد سیگنال‌های عصبی مرتبط با تنفس تاثیر مهمی در عملکرد تنفس ما دارد.
تنگی نفس هنگام عصبانیت
تنگی نفس یک علامت متداولی است که ممکن است در هنگام عصبانیت تجربه شود. وقتی شما عصبانیت، استرس یا اضطراب را تجربه می‌کنید، سیستم عصبی تان به طور غیرمستقیم بر روی فعالیت تنفسی تأثیر می‌گذارد. برخی از آثار عصبی عصبانیت روی تنفس عبارتند از:
1. التهاب راه هوایی: در وضعیت‌های استرسی و عصبی، بدن ممکن است به طور طبیعی به علائم التهابی پاسخ دهد و این می‌تواند باعث تحریک راه هوایی شود و تنگی نفس را ایجاد کند.
2. تنش عضلات تنفسی: استرس و عصبانیت ممکن است باعث تنش عضلات تنفسی شود؛ به خصوص عضلات مثانه و عضلات پشت سر. این تنش می‌تواند تنفس را محدود کند و تنگی نفس را به همراه داشته باشد.
3. تغییر الگوی تنفس: در وضعیت‌های استرسی، معمولاً الگوی تنفس تان تغییر می‌کند. به عنوان مثال، تنفس سریعتر و کم عمق‌تر ممکن است مشاهده شود که می‌تواند به تنگی نفس منجر شود.
مدیریت صحیح تنفس
هنگام تنگی نفس، مدیریت صحیح تنفس می‌تواند به شما کمک کند بهبود یابید. در زیر تعدادی راهکار مدیریت تنفس هنگام تنگی نفس آورده شده است:
1. تمرکز بر تنفس عمیق: تنفس عمیق و آرام می‌تواند به بازتنی و گشاد شدن راه هوایی کمک کند. تمرین تنفس عمیق از طریق بینی (ورود هوا از طریق بینی و خروج از طریق دهان) و تنفس طولانی تأمینی (نگه‌داشتن نفس برای مدتی و سپس خروج آرام نفس) مفید است.
2. تنفس به روش تنفس شکمی: هنگام تنگی نفس، تمرین تنفس شکمی (یا دیافراگمی) که خروجی هوا را از طریق تحریک همزمان ماهیچه دیافراگم و عضلات شکم تقویت می‌کند، می‌تواند مفید باشد. در هنگام تنفس، سعی کنید نفس عمیقی در بگیرید و با همراهی حرکت شکم به طور آهسته و تدریجی نفس خود را بازگردانید.
3. تنفس کنترل‌شده: ممکن است برخی از تقنیات تنفس کنترل‌شده نظیر تنفس رویایی، تنفس خودانگیخته و تنفس به روش تنفس متناوب، به کاهش تنگی نفس کمک کنند. این تقنیات به منظور تسهیل تنفس و کنترل مشکل تنگی نفس استفاده می‌شوند.
4. ارتقای آرامش: استرس و نگرانی می‌توانند تنگی نفس را تشدید کنند. بنابراین، درنظر داشته باشید که فرصت کافی برای استراحت و آرامش فراهم کنید. تمرینات و روش‌های آرامشی مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و موسیقی آرامبخش می‌توانند به کاهش تنگی نفس کمک کنند.
5. کنترل مشکلات مربوطه: اگر تنگی نفس مزمن دارید، مراجعه به یک پزشک متخصص برای تشخیص و درمان علت اصلی می‌تواند ضروری باشد. بسته به علت مشکل، پزشک ممکن است روش‌های درمانی مانند داروها، تمرینات تنفسی مخصوص، یا درمان‌های تکمیلی را توصیه کند.
تاثیر ناراحتی بر تنفس
ناراحتی و احساس ناراحتی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر تنفس داشته باشند. در زیر تاثیرات ناراحتی بر تنفس را مشاهده می‌کنید:
1. تنگی نفس: احساس ناراحتی و استرس می‌تواند موجب تنگی نفس شود. این اتفاق ممکن است به دلیل تنش عضلات تنفسی، تغییرات در الگوی تنفس یا افزایش نرخ تنفس باشد.
2. تنفس سریع: در حالات استرس و نگرانی، بدن عموماً به شکل اتوماتیک واکنش نشسته و نرخ تنفس را افزایش می‌دهد. این ممکن است منجر به تنفس سریع و کوتاه شود که ممکن است در نتیجه احساس عدم راحتی بیشتری ایجاد کند.
3. تنفس نامنظم: احساس ناراحتی و بی‌راحتی می‌تواند الگوی تنفس را مختل کند. شخص ممکن است تنفس نامنظمی داشته باشد که می‌تواند موجب افزایش استرس و عدم آرامش شود.
4. تنفس سطحی: در شرایط استرس و ناراحتی، شخص ممکن است به طور ناخواسته تمایلی به تنفس سطحی و کم عمق داشته باشد. این نوع تنفس، میزان تورم و تحریک ریه‌ها را کاهش می‌دهد و ممکن است منجر به احساس عدم راحتی در تنفس شود.
5. تغییر در نفس عمیق: برخی از افراد در شرایط ناراحتی ممکن است تمایلی به نفس عمیق و بسیار پر توان داشته باشند. این نوع تنفس می‌تواند موجب افزایش استرس شود و ممکن است باعث احساس عدم راحتی در تنفس شود.
تاکید می‌شود که ناراحتی و تأثیر آن بر تنفس به عوامل مختلف بستگی دارد و در صورت مشاهده هرگونه تغییر ناگهانی و نگران کننده در الگوی تنفس، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود.
بهترین روش تنفس
تنفس عمیق و بی‌درنگ، به عنوان نوعی از تنفس تحت عنوان “تنفس عمیق سیار” برای نفس کشیدن بهترین نوع تنفس در نظر گرفته می‌شود. در این نوع تنفس، هوای نیتروژن و دیگر گازها از ریه‌ها اخراج شده و میزان اکسیژن موجود در هوای تنفسی بالاتر رفته و وارد جریان خون می‌شود.
برای تنفس عمیق سیار، شما می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
1. نهفته شدن: یازدهبا سعی کنید راست ایستایی پیدا کنید و قسمت فوقانی بدنتان را به گونه‌ای تعادل دهید که ستون فقراتتان سمت طبیعی خود خم شود.
2. نفس کشیدن از طریق بینی: با آرامی نفس بکشید و هنگامی که از طریق بینی نفس می‌کشید، سعی کنید هوا را به سمت شکم و سینه هدایت کنید. شکمتان باید بیشتر از سینه شما بیضوی شود.
3. حفظ برای چند ثانیه: نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارید، اما توصیه می‌شود در ابتدا با استراحت کوتاه‌تر شروع کرده و سپس به طور تدریجی زمان نگه‌داری را افزایش دهید.
4. نفس خارج کنید: به شکل آرام و تدریجی هوا را از طریق دهان یا بینی تنفس خارج کنید.
تمرین منظم تنفس عمیق و سیار می‌تواند به بهبود اکسیژناسیون بدن و کاهش استرس و ناراحتی کمک کند. همچنین، ممارستن تنفس عمیق سیار در وضعیت‌های استرسی و ناراحتی می‌تواند به آرامش و آرامش ذهنی کمک کند.
