فقر روستایی وشهری هوانورد به دو نوع فقر متفاوت است که در اینجا به آنها اشاره می‌کنم:
- فقر روستایی:
فقر روستایی به وضعیت افراد و خانواده‌ها در مناطق روستایی اشاره دارد. این نوع فقر ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله کمبود فرصت‌های اشتغال، بخش‌های ضعیف زیرساختی و نبود منابع مالی مناسب در منطقه بروز یابد. کشاورزی معمولاً اصلی‌ترین فعالیت اقتصادی در روستاهاست و اتکا به این بخش می‌تواند زمینه‌های فقر را فراهم کند، به ویژه زمانی که با آب و هوای نامناسب، بلاها و مشکلاتی مانند بیماری‌ها مواجه باشد.
- علل فقر روستایی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کمبود فرصت‌های شغلی و اشتغال‌زایی
- عدم دسترسی به تسهیلات زیرساختی اساسی (نظیر آب، برق، جاده و…)
- عدم توانایی در دسترسی به آموزش و مهارت‌های لازم
- نبود شبکه‌های اجتماعی و اقتصادی قوی
- نبود حمایت‌ها و سیاست‌های دولتی موثر در جهت کمک به توسعه روستاها و ارتقاء شرایط زندگی ساکنان آن
- فقر شهری:
فقر شهری مربوط به شهرها و مناطق شهری است و به وضعیت افراد و خانواده‌ها در این مناطق اشاره دارد. فقر شهری معمولاً با کمبود منابع مالی، بیکاری، عدم دسترسی به خدمات عمومی، محدودیت‌های تحصیلی و بهداشتی و مسائل مسکن مرتبط است.
بعضی از علل فقر شهری شامل موارد زیر می‌شوند:
- بیکاری و نبود فرصت‌های اشتغالی مناسب
- فشار جمعیتی و مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها
- کمبود مسکن مناسب و افزایش هزینه‌های مسکن
- کمبود آموزش و مهارت‌های لازم برای شغل‌های با درآمد بالا
- افزایش هزینه‌های معیشتی مانند غذا، حمل و نقل، درمان و…
- عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و بهداشتی
- کمبود تسهیلات و خدمات عمومی مثل آب، برق و گاز
هر دو نوع فقر روستایی و شهری نیازمند راه‌حل‌های جامع و هماهنگی از جمله توسعه اقتصادی پایدار، افزایش اشتغال و تقویت زیرساخت‌ها هستند تا بتوان مشکلات فقر را کاهش داد و بهبود شرایط زندگی افراد را فراهم کرد.
چگونگی برطرف کردن فقر روستایی:
رفع فقر روستایی یک چالش پیچیده و چند بعدی است که نیازمند رویکردهای یکپارچه، هماهنگ و بلندمدت است. در زیر چندین راهکار برای کاهش و رفع فقر روستایی آورده شده است:
- توسعه زیرساخت‌ها: ایجاد و بهبود زیرساخت‌های اساسی مانند آب، برق، جاده‌ها، برقراری ارتباطات، بهینه‌سازی مدارس و مراکز بهداشتی در مناطق روستایی، به مرور زمان باعث ایجاد فرصت‌های اشتغال و افزایش کیفیت زندگی مردم می‌شود.
- توسعه اقتصاد محلی: ایجاد و تقویت کسب‌وکارهای محلی و پشتیبانی از کشاورزان و تولیدکنندگان محلی می‌تواند به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد مردم در روستاها کمک کند.
- ارتقاء آموزش و مهارت‌ها: ارتقاء سطح آموزش و مهارت‌های افراد روستایی می‌تواند آنها را برای اشتغال بهتر و فعالیت‌های اقتصادی بهتر آماده کند.
- ترویج فناوری و کشاورزی پایدار: استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های کشاورزی پایدار و کم‌مصرف در کشاورزی می‌تواند بهبود عملکرد اقتصادی کشاورزان را تضمین کند و آنها را از بی‌ثباتی‌های آب و هوایی در مقابله با تغییرات اقلیمی محافظت کند.
- حمایت از زنان: توانمندسازی زنان در روستاها از طریق ارتقاء آموزش و ایجاد فرصت‌های اشتغال و کسب و کار، می‌تواند به کاهش فقر و افزایش توسعه پایدار مناطق روستایی کمک کند.
- تقویت ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی: تقویت ارتباطات درون روستایی و برون روستا باعث افزایش همبستگی و اشتراک منافع میان افراد و نهادهای مختلف می‌شود که این امر باعث افزایش آگاهی‌ها و کاهش تعارضات می‌شود.
- حمایت‌های دولتی: دولت‌ها می‌توانند سیاست‌ها و برنامه‌های خود را برای توسعه روستاها و رفع فقر روستایی تعیین کنند و منابع لازم را برای اجرای این برنامه‌ها تخصیص دهند.
- مدیریت منابع طبیعی: حفظ و مدیریت صحیح منابع طبیعی مانند آب و خاک در مناطق روستایی، می‌تواند به پایداری محیط زیست و تامین معیشت بهتر اهالی کمک کند.
توجه به هماهنگی و ترکیب این راهکارها با نیازها و ویژگی‌های هر منطقه امری حیاتی است و همچنین تعامل میان دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی نیز می‌تواند اثربخشی این راهکارها را افزایش دهد. تلاش‌های پیوسته و پیشنهادات علمی‌تر می‌توانند بهبود مستمر و پایدار شرایط روستاها را به ارمغان بیاورند.
رفع فقر شهری:
رفع فقر شهری نیازمند رویکردهای جامع و ترکیبی است که از اقدامات مختلف در سطوح مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی استفاده کند. در زیر چندین راهکار برای کاهش و رفع فقر شهری آورده شده است:
- ایجاد فرصت‌های اشتغال: ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و پشتیبانی از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در شهرها می‌تواند به افراد فقیر کمک کند تا به اشتغال برسند و درآمد بهتری داشته باشند.
- تقویت آموزش و مهارت‌ها: ارتقاء سطح آموزش و مهارت‌های افراد، به ویژه آموزش‌های عملی و تخصصی که به نیروی کار بازار کار نیاز دارد، می‌تواند شانس های اشتغال و درآمد را بهبود بخشد.
- تنظیم حقوق کارگران: تعیین و تنظیم حقوق کارگران به نحوی که حداقل نیازهای اساسی آنها تامین شود، می‌تواند به مبارزه با فقر شهری کمک کند.
- ارتقاء زیرساخت‌ها و خدمات عمومی: بهبود زیرساخت‌های شهری مانند بهبود تأمین آب، برق، نقل و انتقال، بهبود راه‌ها و حمل و نقل عمومی، ایجاد فضای سبز و تقویت خدمات بهداشتی و درمانی می‌تواند کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا دهد.
- تقویت حمایت‌های اجتماعی: ارتقاء برنامه‌ها و سیاست‌های حمایتی برای افراد آسیب‌پذیر و کم‌دارایی که شامل کمک‌های نقدی، کارت‌های کارگری، بورس‌های تحصیلی و… می‌شوند، می‌تواند به تامین حداقل نیازهای زندگی کمک کند.
- مدیریت منابع شهری: بهره‌وری از منابع شهری و توسعه شهرها با توجه به اصول پایداری و بهینه‌سازی مصرف می‌تواند منابع را تامین کند و به جلوگیری از ایجاد تفاوت‌های اقتصادی گسترده کمک کند.
- ترویج کارآفرینی و نوآوری: حمایت از کارآفرینی و نوآوری، به ویژه در زمینه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، می‌تواند ایجاد شغل‌های نوین و افزایش درآمد افراد را تسریع کند.
- توسعه مناطق فقیر و حذف گتوها: توجه به توسعه و حذف مناطق فقیر و زندگی در گتوها می‌تواند به کاهش انزوا و اجتماعی‌سازی افراد کمک کند.
این راهکارها تنها بخشی از اقدامات ممکن هستند و در راستای رفع فقر شهری نیازمند تعامل و هماهنگی بین نهادها و جامعه است. همچنین، شناخت دقیق از وضعیت فقر و نیازهای افراد هر شهر و منطقه می‌تواند به انتخاب و اجرای بهتر اقدامات کمک کند.
